acaptar

Retour 

1. v. tr. dir.

a. 'se procurer, obtenir'

JRudP 7,23: Non es reis ni emperaire / Gaire / Qe l'auze·l mantel drechar / Var / Ni far q'agues acatat / Grat.

BertrBornG 7,17: Irai per tot agaran [var. acaptan] / De chascuna un bel semblan / Per far dompna soiseubuda / Tro vos me siatz renduda

GuirRiq/BofHarveyPPart 2:736,12: mas ges non chan per aver acaptar, / ni jes no·n quier – enans t'en donaria

SFoiHA 149: Don, qe·us avez aitant tarzad, / Pos est regn aggestz acaptad?

TezJB 236: De rhetorica sai per bels afichamens / Colorar mas paraulas e metr' azautimens, / Acaptar benvolensa en prima de las gens

BrevAmR5 34561.1: … / acampan [var. acaptan] non‑degudamen / gran riqueza d'aur ni d'argen

LibMorZ 208: Bonas ajudas achaptant misericordia.

VergCunsD 32b: Si li malvolent he iros volguessan amar li lor enemic per amor de Dio, ilhi acatarian carament la lor amor, per czo qu'el daria a lor lo regne de li cel

v. 1280ChartCahorsD 9,58: e cant serau guirit de lor malaudia no siou trop leu gitat del hospital, tro que ses perilh de lor cors posco acaptar e percassar lo vianda e lor vida

b. abs. 'tirer profit'

FolqMarsSq 21,29: neus qui l'auzion nomar / n'entendion achaptar, / tan era sos prez prezanz

c. a. alc. ren a alc. (ab alc.) 'procurer qc à qn (de qn), obtenir qc pour qn (de qn)'

GuirRiqLo 26,46: Dona, maires de caritat, / acapta nos per pïetat / de ton filh, nostre redemptor, / gracïa, perdon ez amor.

SermArmitSerm 4,26: Pregem la el dia de la sua festiuitat, que ela… achapte a nos l'amor del seu fil Ihesu Christ

SÉnimB 1367: et intre el regne d'amon, / … / car layssus vos acaptaray / lo sceti on estaretz may

RepPéchAppelChr 106,70: Ai, bela dousa maire, de ton filh benesida! / acapta·m aital gracia ab lo seynhor de vida

DoctrRaimCastG 6,204: E prec la sancta Verge, que·ns garda e·ns defent, / c'aissi cant ela es dona del cel veraiament, / maire, fila, et esposa del Paire Omnipotent, / que·ns acapte sa gratia ab sos precs humilment.

FlamG 2123: San Blaze pregu'e sant Marti / … / ques ab Dieu l'acapton merces

1273ChartCahorsD 7,4: … a ma dona sancta Maria e a totz los sanhs e a totas las sanhtas de paradis que se lor plazers es, m'acapto merce ab Nostre Senhor

d. a. que [+ subj.] 'obtenir que'

1114‥CartBigRC 7,10–11: … ab moltas pregarias e humiliansas acapteron que quantas begadas en Baredge intrare la comptessa Beatris e·l coms Centod lo premier, ·xʟ· hostadges de lor arcebossan

e. 'satisfaire, exaucer [une prière]'

QuinqSeptB 13c,5: mas aquesta peticios non pot esser achaptada, si no per pietat, e per suaveza

f. 'mendier'

GuilhMagBertrBornG 47,7: … / E·ls trop nutz, ses vestimenta, / E van lur pan acaptar

g. 'acquérir contre paiement, acheter'

GuirEspH 17,35: … semenam blatz, / Cuillirem n'asatz, / E si acaptatz [ms. ‑aiz], / Dar vos em fromen

BertZorziL 2,4: S'ieu trobes plazer a vendre / Et agues pron de pagar, / Ben mi poiri' om reprendre, / S'ieu no l'anes acatar

SponsA 64: De nostr' oli queret nos a doner? / No·n auret pont, alet en achapter / deus merchaans que lai veet ester.

GirRoussH 6925: Nes poi gins toz veeir ne aesmar, / Mais de purs soudaders per achatar / En i a catre mile, ques vi nonbrar.

GirRoussHo 6115: No·ls pogui totz vezer ni aesmar; / Mas de purs chivaliers per achadar, / En a ·ɪɪɪɪ·ᴍ·, que ieu los vi numnar.

DocMillau2A sans contexte

LDépLavOR 4,11: Item plus per los despens que hieu ey faytz ho l'ostes que achattet los draps x s.

CTransPuyM 117,5: … per deux botas de vin que achaptey de Me Jehan de las Morgues… 21 l. 4 s.

CTransPuyM 118,14: Plus en pan que avem achaptat a Jaughouse per manghar per lo chami 23 s.

1547/48Pans 2:267,19: he achate 1 foleto de let de cabros per los malades, costo den. 1

1547/48Pans 2:267,21: He achatte 1 lb. de graiso de porsen… gr. 1, d. 1.

1550Pans 2:269,7: He achate uno emino hordi per fero la tisano, s. 5.

h. ᴅʀᴏɪᴛ 'acquérir [des biens immeubles], prendre à emphytéose'

v. 1053 NarbonnaisChartPrB 3,6: De ista ora in antea non tolra ne dezebra Guilielmus comes… Guifredum archiepiscopum… neque de ipsos castellos aut castellum quos Guifredus prescriptus hodie abet, neque de alios quos cum consilio Guilielmi prescripti acaptaraneque de ipsos fevos que Guifredus prescriptus hodie abet, neque de ipsos que cum consilio Guilielmi prescripti acaptara

1046‥1102 Alpes‑M.DocMidiM 500,21: Aus tu Aldebert abbas… eu Fulco la honor de sant Onorad que a ni ab mon cosseil acaptara non la tolrai

1046‥1102 Alpes‑M.DocMidiM 500,11: Aus tu abbas Aldebert, ego Raibads non tolrai a sanct Honorad ne a l'abad ne as monegues Mugins ne la onor qued aut ne ab mo cosell acabtarau

1046‥1102 Alpes‑M.DocMidiM 501,9: Aus tu Aldebert abbas… ego non tolrai a sant Honorad ni a ti ni als monachos de Lyrins… zo que aves ni ab mo conseil acatares

v. 1080 ProvenceChartPrB 5,18: Et Datulus de Launanicus dedit que abet in ecclesia et que abere debet et parte que abbet in orto… Et ab lur consilio ho acabte Rodulfus monachi.

v. 1120 AlbigeoisChartPrB 19,3: … el mas de la Cumba que acaptero de illos seniores que far i avio

v. 1120 CastraisChartPrB 21,2: Duos masos de Deusde de Castlusz que a de Guido Vedia a feu… et acaptet o sos linatgues del linatgue de Guitart Peiro.

v. 1140 LimousinChartPrB 35,1: Notum sit omnibus hominibus quam presentibus tam futuris quod P. G. Raspaus achaptet a l'ups Deu et sain Jhoan d'Aureil la terra e la disma…

1148 RouergueChartPrB 48: … liure a Deu e a te Elias de Monbru… la meitat del deime del mas del Bez que acaptez de Bernart de Nant

v. 1170 RouergueChartPrB2 390,5: … totz aquelz dregz et aquelas razos que nos comprem ni acabtem d'Esteve Rainelm el mas del Prestin

1172 RouergueChartPrB2 405,18: Et en aquestz mases acaptet la maios la meitat d'en Eliazar.

v. 1172 RouergueChartPrB 136,17–18: … que l'abas agues sos pasturals e las Olmeiras aissi com primers o avia acaptat ab una liura de pebre qu'en do cad' an de ces…

v. 1178 RouergueChartPrB 165,9: et aquist diner sobredig devo esser pagat lo dia de la festa sancti Juliani, e sse non ero pagat ad aquest dia sobredig, no au re acaptat en aquest mas

1181 RouergueChartPrB2 454,11: E de totz aquestz mases sobredigz acaptet li maios del Temple la meitat del ces delz Eliazars.

v. 1190 RouergueChartPrB 251,2: Aizo es carta de la honor que·il maios del Temple a conquista… En primas, la terza part del cemiteri de S. Esteve de Larzac a feu, et aizo acabtet Guitbertz d'Aldebert, e donet l'en ·xʟ· sol.

v. 1190 RouergueChartPrB 251,3: et altra vez acaptet Guitbertz d'Ugo Aldebert… lo cemiteri d'eis S. Esteve a feu, e donet l'en ·ɪ· auzberc e ·xʟ·ɪɪ· sol. de raimundex

1195 RouergueChartPrB 288,9: … las maisos e·l cortil ab tot zo que s'i apertain que Johanz de lla Verdala acaptet de me R. el castel de S. Vera ab ·ɪ· st. de civada a mesura mercadal que m'en devia dar cad' an de ces…

1287 DoatRn 2:19a: P. de Gontaud acaptet de fraire Bertran… la meitat de la terra

FueroEstH 1,4: Et en qual que logar conprassen o acaptassen… heretat d'algun omne…

LCBlasiH 39r,3: Et P. Amiel, coreaire… acaptet la [c.‑à‑d. la vinha] a xxɪɪɪɪ sols de censa.

1400/01ThesSSpG 45v,6: … la quarta part indivisa del dit molin, la qual lo dit Peyre Guilhem acaptet… a cens de ·xᴠ· eminas d'annona bona

2. v. tr. indir.

a. a. a ᴅʀᴏɪᴛ 'payer redevance à'

13e s. BayonneLespyR 1:10b: Faurgues, lo qui acapte a l'obre de Sente‑Marie

b. a. de ᴅʀᴏɪᴛ 'payer redevance à [lors de l'entrée en possession en cas de bail emphytéotique]'

CoutLarrM 391,14: e que a cadau dels feuzaters que aurio pres a sobre‑feus aquel senhor autreges a cada 1 sou feus per las costumas del dich castel; e que [aquilh] acaptesso de luy per avant, e l'en fasso sos devers